Είμαι ένα απλό μολύβι. Το μόνο που κάνω είναι να γράφω. Όλοι με θεωρείτε δεδομένο. Αν με βρίσκατε στο πάτωμα, μάλλον ούτε που θα σκύβατε να με πιάσετε. Δισεκατομμύρια σαν και μένα κατασκευάζονται κάθε χρόνο. Όλοι με παίρνουν σαν δεδομένο ενώ στην πραγματικότητα είμαι ένα θαύμα.
Θα σου μιλήσω για την καταγωγή μου για να καταλάβεις τι εννοώ. Η ιστορία μου αρχίζει σε κάποιο δάσος, μπορεί στην Σουηδία, μπορεί στην Βραζιλία. Σκέψου όλα τα μηχανήματα, πριόνια, φορτηγά, υλικά που χρειάζονται για να κόψουν τα ξύλα και να τα μεταφέρουν στο εργοστάσιο. Σκέψου τις δεκάδες ειδικότητες και ικανότητες όλων των ανθρώπων που ασχολούνται μόνο με την παραγωγή και μεταφορά ξυλείας. Επίσης τους κατασκευαστές των πριονιών, των εργαλείων, ακόμη και αυτούς που μαγειρεύουν το φαγητό αυτών των ανθρώπων και φτιάχνουν τον καφέ για το διάλειμμα. Εκατοντάδες άνθρωποι κάνουν αντίστοιχες εργασίες και χρησιμοποιούν εκατοντάδες υλικά.
Μετά με πάνε στον μύλο όπου το ξύλο θα κοπεί, θα ξεραθεί (για να αποκτήσει όμορφο χρώμα), μετά θα με περάσουν με κερί και θα με στεγνώσουν πάλι. Σκέψου πόσες πάλι εκατοντάδες άνθρωποι εργάστηκαν σε διαφορετικές εργασίες και με διάφορα υλικά για να φτιάξουν όλο αυτό το εργοστάσιο. Χτίστες και αρχιτέκτονες, μηχανικοί και εργάτες δούλεψαν και δουλεύουν για να υπάρχει ένα εργοστάσιο με κεφαλαιουχικό εξοπλισμό αξίας χιλιάδων ευρώ.
Ο γραφίτης που έχω μέσα μου εξορύσσεται είτε στην Κίνα, ή στην Ινδία ή στη Βραζιλία. Πράγμα που σημαίνει ότι δεκάδες άνθρωποι δούλεψαν στα ορυχεία. Άλλοι στη μεταφορά από το ορυχείο μέχρι το λιμάνι. Μετά δούλεψαν οι φορτωτές με τους γερανούς για να φορτώσουν τα κοντέινερ στο πλοίο. Ναυτικοί και καπετάνιοι μετέφεραν το γραφίτη. Και για να μη χάσουν το δρόμο τους, κοίταγαν το GPS που τους έδινε πληροφορίες από τους δορυφόρους που καθένας κάνει το γύρο τη γης κάθε δύο ώρες και που εκατοντάδες άνθρωποι δούλεψαν για να φτιάξουν τους πυραύλους που τους έβαλαν σε τροχιά.
Στο εργοστάσιο ανακατεύουν το γραφίτη με πηλό και τον ραφινάρουν. Τον περνάνε από χημική επεξεργασία και τον ψήνουν στους 1.000 βαθμούς Κελσίου! Παράλληλα το ξύλο μου το περνάνε πέντε χέρια βερνίκι. Αλήθεια πόσα συστατικά έχει το βερνίκι. Πόσο κόπο θέλει το καθένα για να το παράγουμε. Πόσοι χημικοί δούλεψαν για να βρούνε τις ιδιότητες του κάθε βερνικιού;
Το μεταλλικό μου κομμάτι που κρατάει τη γόμα είναι χάλκινο. Οι άνθρωποι ξεκίνησαν να εξορύσσουν χαλκό πριν να αρχίσει καν η καταγεγραμμένη ιστορία. Σκέψου πόσες γενιές ανθρώπων δούλεψαν το χαλκό και έμαθαν μέσα από την πορεία των αιώνων όλες τις ιδιότητές του και βελτίωναν συνεχώς την ποιότητά του.
Η γόμα μου φτιάχνεται από ένα υλικό που προέρχεται από φυτικά λίπη. Δεν έχει λάστιχο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχει δουλειά για να γίνει. Πάλι οι χημικοί κάθισαν και δούλεψαν χρόνια για να βρουν τα σωστά συστατικά ώστε να πετύχουν τη συνταγή.
Κατάλαβες τώρα ότι κανείς δεν μπορεί να με φτιάξει;
Χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εργάστηκαν και χιλιάδες άνθρωποι σε όλη την ιστορία κόπιασαν για να με φτιάξουν. Κανένας όμως δεν έφτιαχνε εμένα ούτε ξέρει να με φτιάξει! Όλοι όμως ξέρουν κάτι να φτιάχνουν είτε πυραύλους που στέλνουν δορυφόρους στο διάστημα, είτε καφέ για κουρασμένους ξυλοκόπους. Και κανένας από αυτούς δεν είναι λιγότερο ο πατέρας μου ή η μητέρα μου από ότι είναι ο άλλος ή η άλλη. Και μπορεί κανείς από αυτούς να μην χρειάζεται ένα μολύβι. Αλλά αντάλλαξαν τις γνώσεις και την εργασία τους για να πάρουν κάτι που θέλουν- όχι απαραίτητα ένα μολύβι.
Και ξέρεις και τι άλλο είναι περίεργο; Όχι μόνο κανείς από τους ανθρώπους που συνεργάστηκαν στην κατασκευή μου δεν με έφτιαξε, κανείς δεν τους διέταξε να με φτιάξουν. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ελεύθερα αντάλλαξαν εργασία και αγαθά χωρίς να υπάρχει κανένας κεντρικός σχεδιασμός που να λέει «κόφτε δέντρα γιατί θέλουμε μολύβια» ή «σπουδάστε χημεία γιατί χρειαζόμαστε γόμες».
Οπότε την επόμενη φορά που θα δεις εμένα ή κάποιο από τα αδέλφια μου, να θυμάσαι ότι είμαι το προϊόν εκατοντάδων χιλιάδων ελεύθερων ανταλλαγών ελεύθερων ανθρώπων χωρίς κανένα κεντρικό σχεδιασμό. Ακόμα νομίζεις ότι μπορεί κάποιος να με φτιάξει;
Το δοκίμιο "I, Pencil" του οποίου μια μετάφραση και συντόμευση αποτελεί η παραπάνω ανάρτηση γράφτηκε από τον Leonard E. Read (1898-1983) και δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 1958.
Ολόκληρο το κείμενο στην αυθεντική του εκδοχή μπορείτε να βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:
http://www.econlib.org/library/Essays/rdPncl1.html
Θα σου μιλήσω για την καταγωγή μου για να καταλάβεις τι εννοώ. Η ιστορία μου αρχίζει σε κάποιο δάσος, μπορεί στην Σουηδία, μπορεί στην Βραζιλία. Σκέψου όλα τα μηχανήματα, πριόνια, φορτηγά, υλικά που χρειάζονται για να κόψουν τα ξύλα και να τα μεταφέρουν στο εργοστάσιο. Σκέψου τις δεκάδες ειδικότητες και ικανότητες όλων των ανθρώπων που ασχολούνται μόνο με την παραγωγή και μεταφορά ξυλείας. Επίσης τους κατασκευαστές των πριονιών, των εργαλείων, ακόμη και αυτούς που μαγειρεύουν το φαγητό αυτών των ανθρώπων και φτιάχνουν τον καφέ για το διάλειμμα. Εκατοντάδες άνθρωποι κάνουν αντίστοιχες εργασίες και χρησιμοποιούν εκατοντάδες υλικά.
Μετά με πάνε στον μύλο όπου το ξύλο θα κοπεί, θα ξεραθεί (για να αποκτήσει όμορφο χρώμα), μετά θα με περάσουν με κερί και θα με στεγνώσουν πάλι. Σκέψου πόσες πάλι εκατοντάδες άνθρωποι εργάστηκαν σε διαφορετικές εργασίες και με διάφορα υλικά για να φτιάξουν όλο αυτό το εργοστάσιο. Χτίστες και αρχιτέκτονες, μηχανικοί και εργάτες δούλεψαν και δουλεύουν για να υπάρχει ένα εργοστάσιο με κεφαλαιουχικό εξοπλισμό αξίας χιλιάδων ευρώ.
Ο γραφίτης που έχω μέσα μου εξορύσσεται είτε στην Κίνα, ή στην Ινδία ή στη Βραζιλία. Πράγμα που σημαίνει ότι δεκάδες άνθρωποι δούλεψαν στα ορυχεία. Άλλοι στη μεταφορά από το ορυχείο μέχρι το λιμάνι. Μετά δούλεψαν οι φορτωτές με τους γερανούς για να φορτώσουν τα κοντέινερ στο πλοίο. Ναυτικοί και καπετάνιοι μετέφεραν το γραφίτη. Και για να μη χάσουν το δρόμο τους, κοίταγαν το GPS που τους έδινε πληροφορίες από τους δορυφόρους που καθένας κάνει το γύρο τη γης κάθε δύο ώρες και που εκατοντάδες άνθρωποι δούλεψαν για να φτιάξουν τους πυραύλους που τους έβαλαν σε τροχιά.
Στο εργοστάσιο ανακατεύουν το γραφίτη με πηλό και τον ραφινάρουν. Τον περνάνε από χημική επεξεργασία και τον ψήνουν στους 1.000 βαθμούς Κελσίου! Παράλληλα το ξύλο μου το περνάνε πέντε χέρια βερνίκι. Αλήθεια πόσα συστατικά έχει το βερνίκι. Πόσο κόπο θέλει το καθένα για να το παράγουμε. Πόσοι χημικοί δούλεψαν για να βρούνε τις ιδιότητες του κάθε βερνικιού;
Το μεταλλικό μου κομμάτι που κρατάει τη γόμα είναι χάλκινο. Οι άνθρωποι ξεκίνησαν να εξορύσσουν χαλκό πριν να αρχίσει καν η καταγεγραμμένη ιστορία. Σκέψου πόσες γενιές ανθρώπων δούλεψαν το χαλκό και έμαθαν μέσα από την πορεία των αιώνων όλες τις ιδιότητές του και βελτίωναν συνεχώς την ποιότητά του.
Η γόμα μου φτιάχνεται από ένα υλικό που προέρχεται από φυτικά λίπη. Δεν έχει λάστιχο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχει δουλειά για να γίνει. Πάλι οι χημικοί κάθισαν και δούλεψαν χρόνια για να βρουν τα σωστά συστατικά ώστε να πετύχουν τη συνταγή.
Κατάλαβες τώρα ότι κανείς δεν μπορεί να με φτιάξει;
Χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εργάστηκαν και χιλιάδες άνθρωποι σε όλη την ιστορία κόπιασαν για να με φτιάξουν. Κανένας όμως δεν έφτιαχνε εμένα ούτε ξέρει να με φτιάξει! Όλοι όμως ξέρουν κάτι να φτιάχνουν είτε πυραύλους που στέλνουν δορυφόρους στο διάστημα, είτε καφέ για κουρασμένους ξυλοκόπους. Και κανένας από αυτούς δεν είναι λιγότερο ο πατέρας μου ή η μητέρα μου από ότι είναι ο άλλος ή η άλλη. Και μπορεί κανείς από αυτούς να μην χρειάζεται ένα μολύβι. Αλλά αντάλλαξαν τις γνώσεις και την εργασία τους για να πάρουν κάτι που θέλουν- όχι απαραίτητα ένα μολύβι.
Και ξέρεις και τι άλλο είναι περίεργο; Όχι μόνο κανείς από τους ανθρώπους που συνεργάστηκαν στην κατασκευή μου δεν με έφτιαξε, κανείς δεν τους διέταξε να με φτιάξουν. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ελεύθερα αντάλλαξαν εργασία και αγαθά χωρίς να υπάρχει κανένας κεντρικός σχεδιασμός που να λέει «κόφτε δέντρα γιατί θέλουμε μολύβια» ή «σπουδάστε χημεία γιατί χρειαζόμαστε γόμες».
Οπότε την επόμενη φορά που θα δεις εμένα ή κάποιο από τα αδέλφια μου, να θυμάσαι ότι είμαι το προϊόν εκατοντάδων χιλιάδων ελεύθερων ανταλλαγών ελεύθερων ανθρώπων χωρίς κανένα κεντρικό σχεδιασμό. Ακόμα νομίζεις ότι μπορεί κάποιος να με φτιάξει;
Το δοκίμιο "I, Pencil" του οποίου μια μετάφραση και συντόμευση αποτελεί η παραπάνω ανάρτηση γράφτηκε από τον Leonard E. Read (1898-1983) και δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 1958.
Ολόκληρο το κείμενο στην αυθεντική του εκδοχή μπορείτε να βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:
http://www.econlib.org/library/Essays/rdPncl1.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου